Dit artikel is ontstaan door een vraag in het forum van de Beneluxrail website over vitrines, met uiteindelijk de vraag om een "cursus" vitrines bouwen. Er zijn verschillende "vitrine bouwers" onder de leden en bezoekers van BENELUXRAIL.NET, en ik omschrijf hier dus mijn systeem. Andere "vitrine bouwers" worden bij deze aangemoedigd om hun systeem te omschrijven, waardoor de lezer alles kan vergelijken en zelf zijn ideeën op doen. Een ieder heeft zo tenslotte zijn eigen specifieke wensen / eisen.

Jaren geleden ben ik begonnen met het verzamelen van treinen in de schaal HO. Het begon eigenlijk door het aanschaffen van zoveel materieel, dat niet meer op een kleine model baan past. Het is zonde om al dat mooi spul in de dozen opgeborgen te laten. Toen ben ik op het idee gekomen om vitrines te gaan bouwen, zodat vele uren besteed kunnen worden aan het bekijken van al dat moois. In het begin is een vitrine genoeg, maar al gauw word de collectie groter en heb je ook meer vitrines nodig. Het aanschaffen van kant en klaar gebouwde vitrines kan behoorlijk duur worden, dus zelf bouw is voor mij althans, de oplossing.

Het vervaardigen van vitrines is niet moeilijk, het is voomamelijk het in elkaar zetten van een houten raamwerk, met balkjes waar de treinen op komen te staan. Mijn eerste vitrine had verlichting, en zelfs had ik een paar sporen van een spanning regelaar voorzien, waardoor de "Sprinter" op en neer kon "pendelen". Dit was ook bedoeld voor als er nieuw materieel aangeschaft was, om te testen of het wel rijdt. Het nadeel was het gewicht, in vergelijking met de afmetingen. Uiteindelijk was mijn collectie behoorlijk gegroeid, en had ik meer ruimte nodig.

Ik heb nu 9 "lichte"vitrines gemaakt op een simpele manier, die ik hier gaat omschrijven. Ikzelf ben geen meubelmaker, of timmerman, maar gewoon een hobbyist, zoals de meesten onder ons. Als je een model baan kan maken, dan kan dit zeker geen problemen op leveren. Een professioneel zal het waarschijnlijk op een andere manier doen, maar mijn gebouwde vitrines voldoen aan mijn eisen, en zijn alweer meer als 10 jaar oud en nog steeds in goede staat, al denk ik wel later om het "glas" op een andere manier te bevestigen. Ik heb verschillende maten uitgekozen, want je hebt niet overal de ruimte aan de muur.

Zo ga ik van een plaat triplex uit in de afmeting 122 x 244 cm. Deze heb ik in stukken van 122 x 122 en 66 x 122 gezaagd. Hierdoor heb je drie uitvoeringen, 1 een vierkant, 2 een liggend recht hoek, en 3 een staand rechthoek. Op deze manier kon ik zonder afval te hebben het meest er uit krijgen. Op een muur waar twee vierkanten niet past kan dus een staand rechthoek met een vierkant gecombineerd worden, op deze manier kan je, je hele huis bekleden, wel eerst even met je mede huisgenoten overleggen.

Dan nu de bouw van mijn systeem. Enkele van mijn eisen voor een vitrine zijn het lichte gewicht,gemakkelijk hanteerbaar (ik verhuis nog al vaak, vanwege werk) en ik wil het simpel en goedkoop houden. Net als bij een pizza begin ik met de bodem. Deze is bij mij van een soort triplex, LUANN genoemd. Dit is ten eerste goedkoper maar ook stukken lichter dan gewoon triplex. Een plaat van 122 x 244 wordt eerst door midden gezaagd, en indien we rechthoekige vitrines maken nog een keer door de helft. De randen worden splinter vrij gemaakt en schoon geschuurd.

Het raamwerk volgt nu. Ik ga in deze beschrijving verder met de bouw van een rechthoekige vitrine van 66 x 122 cm. De bouw is het zelfde voor de vierkante. Het raamwerk wordt gemaakt uit mooie rechthoekige latjes van 6 x 2 cm. De hoeken(zie schets1) zijn bij mij koud(1) aan elkaar bevestigd maar een andere, steviger manier is om de uiteinden in elkaar te laten komen door een soort vertanding(2-3). Door middel van hout lijm en schroeven, worden de latten met elkaar verbonden tot een frame. Dit frame is nu nog al slap, maar als het op de bodem gemonteerd word is dat verleden tijd. Het frame wordt aan de bodem bevestigd door middel van lijm en spijkers, net zoals de achterkant van een boekenkast. Doe eerst een spijker in de hoeken, en draai dan het geheel om en controleer of het frame haaks is. Meet diagonaal van hoek naar hoek. De twee diagonale afmetingen moeten gelijk zijn, om een rechthoek of vierkant te hebben, anders wordt het een parallellogram cq. ruit.

schets 1

Als het in orde blijkt, kunnen we verder gaan met het spijkeren, ikzelf spijker ongeveer om de 10 cm. Ook hier gebruik ik houtlijm. Nu worden de latjes, waar de treinen op komen, gemonteerd. Hiervoor gebruik ik “deurpost afwerk profielen”(zie schets2). Indien dit in Nederland niet verkrijgbaar is kan je ook gewoon een rechthoekig profiel nemen. Na dat ze op maat gezaagd zijn worden ze los in de "bak" gelegd, en op een juiste maat van elkaar waar bij ze mooi gecentreerd komen(zie schets 3). Nu gaan we met een potlood aan elke lat, en aan elk eind, aan elke kant een lijntje zetten. Na het verwijderen van de latjes, slaan we een spijker door het midden van de twee streepjes, dit is het hart van een lat waar de spijkers moeten komen, maar dan van achteren.

schets 2

schets 3

Door nu de "bak" weer om te draaien, dus de achterkant naar boven, spannen we een draadje touw of evt. een stroomdraad(zie schets 4), want dat hebben wij als model bouwers natuurlijk in voorraad, tussen de twee spijkers. Deze draad vormt de middel lijn waar we nu om de ongeveer 10 cm een kruisje tekenen en waar we dadelijk een spijker gaan slaan. De afstand tussen de latjes is ongeveer 10 cm. hart op hart, dus de open ruimte voor de treinen is dan ongeveer 10 cm - de dikte is 1,5 cm., dus ongeveer 8,5 cm. Dit is misschien het moeilijkste van het gehele project, we gaan de latjes er in bevestigen. We lijmen de latjes aan de bodem, en slaan van achteren een spijker door. Eentje aan de kopse kanten en eentje in het midden. We controleren nog even of het allemaal mooi in het midden is, en of er geen spijker perongeluk door het latje heen steekt, alvorens de andere spijkers er in te slaan. Na alle latjes op deze manier van achteren vast gemaakt te hebben, draaien we de bak weer om naar de bovenkant, en slaan een spijker door de buiten kant in de kop van ieder latje, dit uiteraard ook met houtlijm en dit zorgd voor een extra stevigheid en dat het latje haaks op de achterkant staat.

schets 4

Het bak is nu een vitrine geworden. Wanneer we hier mee klaar zijn is het tijd voor koffie. Na de koffie, en als het houtlijm droog is, gaan we het geheel lekker schuren. Ikzelf heb mijn vitrines wit geverfd, maar je kan het ook gewoon in een vernis zetten, of in elke kleur die je maar wilt. Na het schilderen, wat ik in drie lagen gedaan hebt, monteer ik ijzeren hoekjes(zie foto1-2) aan de onder en bovenkant, hiermee wordt de vitrine aan de muur bevestigd.

foto 1

foto 2

IK BEN NIET VERANTWOORDELIJK ALS UW VITRINE MET INHOUD VAN DE MUUR VALT, dit is Uw verantwoordeing, mocht het echter voorkomen, dat is echter bij mij nog niet gebeurd…………………….kaboem…...even Apeldoorn bellen.

Nu de vraag of we wel of niet rails gaan aanbrengen. Al mijn vitrines hebben rails, want ik zelf vind dat een trein op rails hoort te staan. Het is niet direct nodig, want het kan aardig in de kosten oplopen. Voor alle duidelijkheid, door trillingen gaan de wielen vrij vaak uit de rails, dus de treinen blijven er niet instaan. Bovenburen, spelende kinderen in 't huis? Als laatste het aan brengen van het glas. Echt glas is mooi, maar zwaar. Het mooiste is om het frame een 2 tal cm. Dieper te maken en hier een geleiding op te maken waar twee ramen in kunnen schuiven. Bij zwaar glas zal ik trouwens wel een stevige muur bevestiging maken. Ik zelf heb gekozen voor plexiglas, dit is licht en minder gevaarlijk tegen rond vliegende voorwerpen, van spelende kinderen (zie foto3).

foto 3

Het plexiglas word van boven aangebracht met normale scharnieren(foto4-5) en heeft bij mij de zelfde maten als de buiten maten van het frame.

foto 4

foto 5

De randen, zie foto6, heb ik met een sier latje afgewerkt, en van onderen kan men magneet sluitingen aanbrengen, zoals in wandmeubels en dergelijke. Ik heb ook met klit band gewerkt(1), maar dat valt tegen. Op mijn eerste vitrines had ik knopjes met schroefdraad(2-3-4), welke door het glas in het hout gaan.

foto 6

Ik hoop dat het duidelijk overgekomen is en dat U met de foto's voldoende informatie heeft om zelf aan de bouw van vitrines te gaan beginnen. Er zijn verschillende mogelijkheden, dit systeem van mij is er slechts eentje.

Tot slot laat op foto 7 mijn dochter zien hoe de afmeting van de vitrine er uit ziet.

foto 7

Veel plezier.